Waar ligt Aramba?Aramba is een kleine taalgroep, gelegen in het Zuidwesten van Papoea-Nieuw-Guinea. De taalgroep telt 5 dorpen, met Kiriwà als belangrijkste centrum. Dit dorp is niet het grootste dorp, maar de aanwezigheid van een zendmast, een lagere school, een bijbelschool en een zendingshuis zorgt ervoor dat het dorp min of meer een leidende rol vervult. Kiriwà ligt ongeveer 55 km ten oosten van de grens met Indonesië en is gebouwd rondom een landingsbaan midden in de jungle.
Geschiedenis van de kerk in Aramba
De Aramba kerk is nog niet zo oud. Ze maakt onderdeel uit van de Evangelical Church of Papua New Guinea, een conservatieve en bijbelgetrouwe denominatie in Western Province. De eerste zendelingen kwamen in de jaren '60 naar deze regio in Papoea-Nieuw-Guinea. In de jaren '70 is de kerk in Aramba gesticht. Met de komst van de Amerikaanse Pioneers zendeling Alvin Hull in de jaren '80 kreeg de jonge kerk een steun in de rug om te ontwikkelen tot een gezonde kerkelijke gemeenschap.
Het Aramba BijbelvertaalprojectAlvin Hull bouwde een groot zendingshuis dat nog steeds wordt gebruikt, ontwikkelde de eerste versie van het alfabet in Aramba, en begon met het vertalen van de eerste Bijbelteksten. Hij was echter geen Bijbelvertaler en daarom werd Wycliffe Bijbelvertalers gevraagd om hun expertise hier in te zetten. Dat gebeurde met de komst van Marco en Alma Boevé die van 1997 tot 2007 onder de Aramba-mensen hebben gewerkt. Zij hebben veel taalkundig werk verricht, waar we nu van kunnen profiteren. Ook waren door hen al 9 Bijbelboeken vertaald, waarvan Genesis en Lukas ook al waren gepubliceerd.
Na hun vertrek in 2007 heeft de lokale vertaler, Katawer Baku (zie foto), in zijn eentje een conceptvertaling gemaakt van het hele Nieuwe Testament. Ondertussen bad de jonge kerk jarenlang om een opvolger om die conceptvertaling te kunnen controleren. In 2015 werd dit gebed verhoord met de komst van Michel en Erna Pauw. De eerste jaren van hun werk in Aramba werd nog niet veel vordering gemaakt, omdat zij slechts voor 30% van hun tijd aan dit project verbonden waren. Ook zijn zij de eerste jaren vooral bezig geweest met het leren van de taal, de mensen en hun cultuur. In 2019 heeft het vertaalproject weer een doorstart gemaakt en voor 2021 hebben Michel en Erna hun aandeel aan het vertaalproject verhoogd tot 50% van hun tijd.
Inhoud van het vertaalproject
Bij een Bijbelvertaalproject komt veel kijken. Zowel voorafgaand aan het vertalen en controleren van de vertaling, als tijdens en na dit werk. Dan moet je denken aan:
- het leren van de taal en het schrijven van een grammatica;
- alfabetiseringswerk onder jeugd en volwassenen, zodat de mensen de Bijbel ook daadwerkelijk kunnen lezen;
- onderwijs in Schriftgebruik, zodat de Bijbel al vanaf het begin wordt ingebed in het leven van de Aramba-mensen;
- het voortdurend trainen en bijscholen van het vertaalteam;
- het produceren van overig lees- en schrijfmateriaal in Aramba;
- enzovoorts.
Onderstaande tabel geeft per Bijbelboek aan hoever het vertaalwerk is gevorderd. De grijze delen zijn al door onze voorgangers gedaan.
| Voortgangstabel Aramba Vertaalproject | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Oude Testament | Concept- vertaling |
Team- controle |
Exegetische controle | Dorpstest | Consulenten-controle | Publicatie |
| Genesis | ||||||
| Ruth | 2020 | |||||
| Jona | ||||||
| Nieuwe Testament | ||||||
| Mattheüs | ||||||
| Markus | 2019 | |||||
| Lukas | ||||||
| Johannes | ||||||
| Handelingen | ||||||
| Romeinen | ||||||
| 1 Korinthe | ||||||
| 2 Korinthe | ||||||
| Galaten | 2020 | |||||
| Efeze | 2016 | |||||
| Filippenzen | ||||||
| Kolossenzen | ||||||
| 1 Thessalonicenzen | 2020 | |||||
| 2 Thessalonicenzen | ||||||
| 1 Timotheüs | ||||||
| 2 Timotheüs | ||||||
| Titus | ||||||
| Philemon | ||||||
| Hebreeën | ||||||
| Jakobus | ||||||
| 1 Petrus | ||||||
| 2 Petrus | ||||||
| 1 Johannes | 2020 | |||||
| 2 Johannes | 2020 | 2020 | ||||
| 3 Johannes | 2020 | 2020 | ||||
| Judas | ||||||
| Openbaring | ||||||
